Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
Ja, die woont hier, meneer. (Tak, on tu mieszka, proszę pana; Ja, die woont hier, meneer – Tak, on tu mieszka, proszę pana). Gaat uwee maar de trap op, na 'et eerste pertaal, en dan de trap na 'et tweede pertaal, en dan nog 'en trap, en dan is uwee-d-er, want uwe komt er vanzelf. (Proszę iść schodami na pierwsze piętro, potem na drugie piętro, a potem jeszcze jedno piętro, i tam pan będzie, bo sam pan tam dotrze; Gaat uwee maar de trap op, na 'et eerste pertaal – Proszę iść schodami na pierwsze piętro, en dan de trap na 'et tweede pertaal – potem na drugie piętro, en dan nog 'en trap – a potem jeszcze jedno piętro, en dan is uwee-d-er – i tam pan będzie, want uwe komt er vanzelf – bo sam pan tam dotrze). Myntje, ga 'es eefe segge datter 'en heer is. (Myntje, idź powiedz, że jest tu pan; Myntje, ga 'es eefe segge datter 'en heer is – Myntje, idź powiedz, że jest tu pan). Wie kanse segge, dat er is, meneer? (Kto może mu powiedzieć, że jest tu pan, proszę pana?; Wie kanse segge, dat er is, meneer – Kto może mu powiedzieć, że jest tu pan, proszę pana?)
Ik zei dat ik m'nheer Droogstoppel was, makelaar in koffi, van de Lauriergracht, maar dat ik mezelf wel zou aandienen. (Powiedziałem, że jestem panem Droogstoppelem, maklerem kawowym z Lauriergracht, ale sam się przedstawię; Ik zei dat ik m'nheer Droogstoppel was – Powiedziałem, że jestem panem Droogstoppelem, makelaar in koffi, van de Lauriergracht – maklerem kawowym z Lauriergracht, maar dat ik mezelf wel zou aandienen – ale sam się przedstawię). Ik klom zoo hoog als gezegd was, en hoorde in het derde portaal een kinderstem zingen: strakjes komt vader, die zoete papa. (Wspiąłem się tak wysoko, jak powiedziano, i usłyszałem na trzecim piętrze dziecięcy głos śpiewający: zaraz przyjdzie tata, ten słodki tata; Ik klom zoo hoog als gezegd was – Wspiąłem się tak wysoko, jak powiedziano, en hoorde in het derde portaal een kinderstem zingen – i usłyszałem na trzecim piętrze dziecięcy głos śpiewający, strakjes komt vader, die zoete papa – zaraz przyjdzie tata, ten słodki tata). Ik klopte, en de deur werd geopend door een vrouw of dame – ik weet zelf niet recht wat ik van haar maken moest. (Zapukałem, a drzwi otworzyła kobieta lub dama – sam nie wiem, co o niej myśleć; Ik klopte, en de deur werd geopend door een vrouw of dame – Zapukałem, a drzwi otworzyła kobieta lub dama, ik weet zelf niet recht wat ik van haar maken moest – sam nie wiem, co o niej myśleć). Ze zag zeer bleek. (Wyglądała bardzo blado; Ze zag zeer bleek – Wyglądała bardzo blado). Haar trekken droegen sporen van vermoeidheid, en deden me denken aan myn vrouw als de wasch beredderd is. (Jej rysy nosiły ślady zmęczenia i przypominały mi moją żonę, gdy pranie jest gotowe; Haar trekken droegen sporen van vermoeidheid – Jej rysy nosiły ślady zmęczenia, en deden me denken aan myn vrouw als de wasch beredderd is – i przypominały mi moją żonę, gdy pranie jest gotowe). Ze was gekleed in een wit lang hemd, of jak zonder schoot, dat haar tot de knieën hing, en aan de voorzyde met een zwart speldje was vastgemaakt. (Była ubrana w białą długą koszulę lub kaftan bez spódnicy, który sięgał jej do kolan i był przypięty z przodu czarną spinką; Ze was gekleed in een wit lang hemd – Była ubrana w białą długą koszulę, of jak zonder schoot – lub kaftan bez spódnicy, dat haar tot de knieën hing – który sięgał jej do kolan, en aan de voorzyde met een zwart speldje was vastgemaakt – i był przypięty z przodu czarną spinką). In-plaats van een behoorlyke japon of rok, droeg ze daaronder een stuk donker gebloemd lynwaad, dat eenige malen om het lyf gewikkeld scheen, en hare heupen en knieën vry nauw omsloot. (Zamiast porządnej sukni lub spódnicy, miała na sobie kawałek ciemnego kwiecistego płótna, który wydawał się być kilkakrotnie owinięty wokół ciała i dość ciasno przylegał do jej bioder i kolan; In-plaats van een behoorlyke japon of rok – Zamiast porządnej sukni lub spódnicy, droeg ze daaronder een stuk donker gebloemd lynwaad – miała na sobie kawałek ciemnego kwiecistego płótna, dat eenige malen om het lyf gewikkeld scheen – który wydawał się być kilkakrotnie owinięty wokół ciała, en hare heupen en knieën vry nauw omsloot – i dość ciasno przylegał do jej bioder i kolan). Er was geen spoor van plooien, wydte of omvang, zooals dit by een vrouw toch behoort. (Nie było śladu fałd, szerokości ani objętości, jak to u kobiet powinno być; Er was geen spoor van plooien, wydte of omvang – Nie było śladu fałd, szerokości ani objętości, zooals dit by een vrouw toch behoort – jak to u kobiet powinno być). Ik was bly dat ik Frits niet gezonden had, want haar kleeding kwam me zeer onkiesch voor, en het vreemde daarvan werd nog verhoogd door de losheid waarmee ze zich bewoog, als vond ze zich heel goed zoo. (Cieszyłem się, że nie wysłałem Fritsa, ponieważ jej strój wydawał mi się bardzo nieprzyzwoity, a dziwność tego była jeszcze bardziej podkreślona przez swobodę, z jaką się poruszała, jakby czuła się w nim bardzo dobrze; Ik was bly dat ik Frits niet gezonden had – Cieszyłem się, że nie wysłałem Fritsa, want haar kleeding kwam me zeer onkiesch voor – ponieważ jej strój wydawał mi się bardzo nieprzyzwoity, en het vreemde daarvan werd nog verhoogd door de losheid waarmee ze zich bewoog – a dziwność tego była jeszcze bardziej podkreślona przez swobodę, z jaką się poruszała, als vond ze zich heel goed zoo – jakby czuła się w nim bardzo dobrze). Het mensch scheen volstrekt niet te weten dat ze er niet uitzag als andere vrouwen. (Kobieta wydawała się zupełnie nie zdawać sobie sprawy, że nie wygląda jak inne kobiety; Het mensch scheen volstrekt niet te weten – Kobieta wydawała się zupełnie nie zdawać sobie sprawy, dat ze er niet uitzag als andere vrouwen – że nie wygląda jak inne kobiety). Ook kwam het me voor, dat ze volstrekt niet verlegen was over myn komst. (Również wydawało mi się, że wcale nie była zawstydzona moim przybyciem; Ook kwam het me voor – Również wydawało mi się, dat ze volstrekt niet verlegen was over myn komst – że wcale nie była zawstydzona moim przybyciem). Ze verborg niets onder de tafel, verschoof de stoelen niet, en deed niets van wat toch het gebruik is, als er een vreemdeling komt van een deftig voorkomen. (Nie ukrywała nic pod stołem, nie przesuwała krzeseł i nie robiła nic, co zwykle robi się, gdy przychodzi obcy o poważnym wyglądzie; Ze verborg niets onder de tafel – Nie ukrywała nic pod stołem, verschoof de stoelen niet – nie przesuwała krzeseł, en deed niets van wat toch het gebruik is – i nie robiła nic, co zwykle robi się, als er een vreemdeling komt van een deftig voorkomen – gdy przychodzi obcy o poważnym wyglądzie).
Ze had, als een Chinesche, de haren achter over gekamd, en die achter het hoofd in een soort van strik of knoop saamgebonden. (Miała włosy zaczesane do tyłu jak Chinka i związane z tyłu głowy w rodzaj kokardki lub węzła; Ze had, als een Chinesche, de haren achter over gekamd – Miała włosy zaczesane do tyłu jak Chinka, en die achter het hoofd in een soort van strik of knoop saamgebonden – i związane z tyłu głowy w rodzaj kokardki lub węzła). Later heb ik vernomen dat haar kleeding een soort van indische dracht is, die ze daar-te-lande sarong en kabaai noemen, maar ik vond het heel leelyk. (Później dowiedziałem się, że jej strój to rodzaj indyjskiego ubioru, który tam nazywają sarong i kabaai, ale uważałem go za bardzo brzydki; Later heb ik vernomen dat haar kleeding een soort van indische dracht is – Później dowiedziałem się, że jej strój to rodzaj indyjskiego ubioru, die ze daar-te-lande sarong en kabaai noemen – który tam nazywają sarong i kabaai, maar ik vond het heel leelyk – ale uważałem go za bardzo brzydki).
Is u juffrouw Sjaalman? vroeg ik. (Czy jest pani Sjaalman? – zapytałem; Is u juffrouw Sjaalman – Czy jest pani Sjaalman, vroeg ik – zapytałem).
Wien heb ik de eer te spreken? zeide zy, en wel op een toon waarin iets lag, alsof ook ik wat eer had moeten brengen in myn vraag. (Z kim mam zaszczyt rozmawiać? – odpowiedziała, i to tonem, w którym było coś, jakbym również ja powinien okazać pewien szacunek w moim pytaniu; Wien heb ik de eer te spreken? – Z kim mam zaszczyt rozmawiać, zeide zy – odpowiedziała, en wel op een toon waarin iets lag, alsof ook ik wat eer had moeten brengen in myn vraag – i to tonem, w którym było coś, jakbym również ja powinien okazać pewien szacunek w moim pytaniu).
Nu, van komplimenten houd ik niet. (Cóż, nie lubię komplementów; Nu, van komplimenten houd ik niet – Cóż, nie lubię komplementów). Met een principaal is dit wat anders, en ik ben te lang by de zaken, om myn wereld niet te kennen. (Z głównym klientem to co innego, a ja jestem zbyt długo w interesach, by nie znać swojego świata; Met een principaal is dit wat anders – Z głównym klientem to co innego, en ik ben te lang by de zaken, om myn wereld niet te kennen – a ja jestem zbyt długo w interesach, by nie znać swojego świata). Maar om daar veel omslag te verkoopen op een derde verdieping, vond ik niet noodig. (Ale sprzedawać tam dużo ceremonii na trzecim piętrze nie uważałem za konieczne; Maar om daar veel omslag te verkoopen op een derde verdieping – Ale sprzedawać tam dużo ceremonii na trzecim piętrze, vond ik niet noodig – nie uważałem za konieczne). Ik zei dus kort-af, dat ik m'nheer Droogstoppel was, makelaar in koffi, Lauriergracht, No 37, en dat ik haar man spreken wilde. (Powiedziałem więc krótko, że jestem panem Droogstoppelem, maklerem kawowym z Lauriergracht 37, i że chcę rozmawiać z jej mężem; Ik zei dus kort-af – Powiedziałem więc krótko, dat ik m'nheer Droogstoppel was – że jestem panem Droogstoppelem, makelaar in koffi, Lauriergracht, No 37 – maklerem kawowym z Lauriergracht 37, en dat ik haar man spreken wilde – i że chcę rozmawiać z jej mężem). Wel ja, waarom zou ik omslag maken? (No cóż, dlaczego miałbym robić ceregiele?; Wel ja, waarom zou ik omslag maken? – No cóż, dlaczego miałbym robić ceregiele?)
Ze wees my een matten stoeltjen aan, en nam een klein meisje op den schoot, dat op den grond zat te spelen. (Wskazała mi matowe krzesło i wzięła na kolana małą dziewczynkę, która bawiła się na podłodze; Ze wees my een matten stoeltjen aan – Wskazała mi matowe krzesło, en nam een klein meisje op den schoot – i wzięła na kolana małą dziewczynkę, dat op den grond zat te spelen – która bawiła się na podłodze). De kleine jongen dien ik had hooren zingen, zag me strak aan, en bekeek me van 't hoofd tot de voeten. (Mały chłopiec, którego słyszałem śpiewającego, patrzył na mnie intensywnie i oglądał mnie od stóp do głów; De kleine jongen dien ik had hooren zingen – Mały chłopiec, którego słyszałem śpiewającego, zag me strak aan – patrzył na mnie intensywnie, en bekeek me van 't hoofd tot de voeten – i oglądał mnie od stóp do głów). Die scheen ook volstrekt niet verlegen! (Ten też wcale nie wydawał się zawstydzony!; Die scheen ook volstrekt niet verlegen! – Ten też wcale nie wydawał się zawstydzony!) Het was een knaapje van een jaar of zes, ook al vreemd gekleed. (To był chłopiec w wieku około sześciu lat, również dziwnie ubrany; Het was een knaapje van een jaar of zes – To był chłopiec w wieku około sześciu lat, ook al vreemd gekleed – również dziwnie ubrany). Zyn wyd broekje reikte ter-nauwernood tot de helft van de dy, en de beentjes waren bloot van daar tot aan den enkel. (Jego szerokie spodenki ledwo sięgały połowy uda, a nogi były gołe od tego miejsca do kostki; Zyn wyd broekje reikte ter-nauwernood tot de helft van de dy – Jego szerokie spodenki ledwo sięgały połowy uda, en de beentjes waren bloot van daar tot aan den enkel – a nogi były gołe od tego miejsca do kostki). Heel indecent, vind ik. (Uważam to za bardzo nieprzyzwoite; Heel indecent, vind ik – Uważam to za bardzo nieprzyzwoite). ‘Kom je om papa te spreken?’ vroeg hy op-eens, en ik begreep terstond dat de opvoeding van dat knaapje veel te wenschen overliet, anders had hy: ‘komt u’ gezegd. (Przyszedłeś porozmawiać z tatą? – zapytał nagle, i od razu zrozumiałem, że wychowanie tego chłopca pozostawia wiele do życzenia, inaczej powiedziałby: 'przyszedł pan'; Kom je om papa te spreken? – Przyszedłeś porozmawiać z tatą? vroeg hy op-eens – zapytał nagle, en ik begreep terstond dat de opvoeding van dat knaapje veel te wenschen overliet – i od razu zrozumiałem, że wychowanie tego chłopca pozostawia wiele do życzenia, anders had hy: ‘komt u’ gezegd – inaczej powiedziałby: 'przyszedł pan'). Maar omdat ik met myn houding verlegen was, en wel wat praten wilde, antwoordde ik: (Ale ponieważ byłem zakłopotany moją postawą i chciałem porozmawiać, odpowiedziałem; Maar omdat ik met myn houding verlegen was – Ale ponieważ byłem zakłopotany moją postawą, en wel wat praten wilde – i chciałem porozmawiać, antwoordde ik – odpowiedziałem):
Ja, kereltje, ik kom om je papa te spreken. (Tak, chłopcze, przyszedłem porozmawiać z twoim tatą; Ja, kereltje, ik kom om je papa te spreken – Tak, chłopcze, przyszedłem porozmawiać z twoim tatą). Zou hy spoedig komen, denkje? (Myślisz, że wkrótce przyjdzie?; Zou hy spoedig komen, denkje? – Myślisz, że wkrótce przyjdzie?)
Dat weet ik niet. (Nie wiem tego; Dat weet ik niet – Nie wiem tego). Hy is uit, en zoekt geld om een verfdoos voor me te koopen. (Wyszedł i szuka pieniędzy, żeby kupić mi zestaw do malowania; Hy is uit – Wyszedł, en zoekt geld om een verfdoos voor me te koopen – i szuka pieniędzy, żeby kupić mi zestaw do malowania). (Frits zegt: verwdoos, maar dit doe ik niet. Verf is verf, en geen verw.) (Frits mówi: verwdoos, ale tego nie zrobię. Verf to farba, a nie verw; Frits zegt: verwdoos, maar dit doe ik niet – Frits mówi: verwdoos, ale tego nie zrobię, Verf is verf, en geen verw – Farba to farba, a nie verw).
Stil, myn jongen, zei de vrouw. (Cicho, mój chłopcze, powiedziała kobieta; Stil, myn jongen – Cicho, mój chłopcze, zei de vrouw – powiedziała kobieta). Speel wat met je prenten, of met de chinesche speeldoos. (Pobaw się trochę swoimi obrazkami lub chińskim pudełkiem do zabawy; Speel wat met je prenten – Pobaw się trochę swoimi obrazkami, of met de chinesche speeldoos – lub chińskim pudełkiem do zabawy).
Je weet immers dat die m'nheer gister alles heeft meegenomen. (Wiesz przecież, że ten pan wczoraj wszystko zabrał; Je weet immers dat die m'nheer gister alles heeft meegenomen – Wiesz przecież, że ten pan wczoraj wszystko zabrał).
Ook zyn moeder noemde hy: je, en er scheen een ‘heer’ geweest te zyn, die alles ‘meegenomen had’…een vroolyk bezoek! (Nazywał również swoją matkę: „ty”, i wydawało się, że był tam „pan”, który wszystko „zabrał”… wesoła wizyta!; Ook zyn moeder noemde hy: je – Nazywał również swoją matkę: „ty”, en er scheen een ‘heer’ geweest te zyn, die alles ‘meegenomen had’ – i wydawało się, że był tam „pan”, który wszystko „zabrał”, een vroolyk bezoek – wesoła wizyta!). De vrouw scheen ook niet opgeruimd, want ter-sluik wischte zy haar oog af, terwyl zy 't kleine meisje by haar broertje bracht. (Kobieta też nie wydawała się być w dobrym nastroju, bo ukradkiem otarła oko, gdy przyniosła małą dziewczynkę do jej brata; De vrouw scheen ook niet opgeruimd – Kobieta też nie wydawała się być w dobrym nastroju, want ter-sluik wischte zy haar oog af – bo ukradkiem otarła oko, terwyl zy 't kleine meisje by haar broertje bracht – gdy przyniosła małą dziewczynkę do jej brata). ‘Dáár, zeide zy, speel wat met Nonni.’ (Tam, powiedziała, pobaw się trochę z Nonni; Dáár, zeide zy – Tam, powiedziała, speel wat met Nonni – pobaw się trochę z Nonni). Een rare naam. (Dziwne imię; Een rare naam – Dziwne imię). En dit deed hy. (I tak zrobił; En dit deed hy – I tak zrobił).
Wel juffrouw, vroeg ik, verwacht u spoedig uw man? (Cóż, proszę pani, zapytałem, czy spodziewa się pani wkrótce swojego męża?; Wel juffrouw – Cóż, proszę pani, verwacht u spoedig uw man? – czy spodziewa się pani wkrótce swojego męża?)
Ik kan 't niet bepalen, antwoordde zy. (Nie mogę tego określić, odpowiedziała; Ik kan 't niet bepalen – Nie mogę tego określić, antwoordde zy – odpowiedziała).
Daar liet op-eens de kleine jongen, die met zyn zusje schuitjevaren gespeeld had, deze in den steek, en vroeg my: (Nagle mały chłopiec, który bawił się z siostrą w łódkę, przestał i zapytał mnie; Daar liet op-eens de kleine jongen – Nagle mały chłopiec, die met zyn zusje schuitjevaren gespeeld had – który bawił się z siostrą w łódkę, deze in den steek – przestał, en vroeg my – i zapytał mnie):
M'nheer, waarom zeg je tegen mama: juffrouw? (Proszę pana, dlaczego mówi pan do mamy: juffrouw?; M'nheer, waarom zeg je tegen mama: juffrouw – Proszę pana, dlaczego mówi pan do mamy: juffrouw?)
Hoe dan, kereltje, zei ik, wat moet ik dan zeggen? (Jak więc, chłopcze, zapytałem, co powinienem wtedy powiedzieć?; Hoe dan, kereltje – Jak więc, chłopcze, zei ik – zapytałem, wat moet ik dan zeggen – co powinienem wtedy powiedzieć?)
Wel…zooals andere menschen! (Cóż… jak inni ludzie!; Wel…zooals andere menschen – Cóż… jak inni ludzie!) De juffrouw is beneden. (Juffrouw jest na dole; De juffrouw is beneden – Juffrouw jest na dole). Ze verkoopt schotels en priktollen. (Sprzedaje talerze i bączki; Ze verkoopt schotels en priktollen – Sprzedaje talerze i bączki).
Nu ben ik makelaar in koffi – Last & Co, Lauriergracht, No 37 – we zyn met ons dertienen op 't kantoor, en als ik Stern meereken, die geen salaris ontvangt, zyn er veertien. (Teraz jestem maklerem kawowym – Last & Co, Lauriergracht nr 37 – mamy trzynastu w biurze, a jeśli liczyć Sterna, który nie otrzymuje wynagrodzenia, jest nas czternastu; Nu ben ik makelaar in koffi – Teraz jestem maklerem kawowym, Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht nr 37, we zyn met ons dertienen op 't kantoor – mamy trzynastu w biurze, en als ik Stern meereken – a jeśli liczyć Sterna, die geen salaris ontvangt – który nie otrzymuje wynagrodzenia, zyn er veertien – jest nas czternastu). Welnu, myn vrouw is: juffrouw, en moest ik nu tegen dàt mensch: mevrouw zeggen? (Cóż, moja żona to juffrouw, a czy teraz miałbym mówić do tej kobiety: pani?; Welnu, myn vrouw is: juffrouw – Cóż, moja żona to juffrouw, en moest ik nu tegen dàt mensch: mevrouw zeggen? – a czy teraz miałbym mówić do tej kobiety: pani?) Dit ging toch niet! (To nie mogło tak być!; Dit ging toch niet – To nie mogło tak być!) Ieder moet in zyn stand blyven, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald. (Każdy powinien trzymać się swojego stanu, a co więcej, wczoraj komornicy zabrali cały dobytek; Ieder moet in zyn stand blyven – Każdy powinien trzymać się swojego stanu, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald – a co więcej, wczoraj komornicy zabrali cały dobytek). Ik vond myn: juffrouw dus wèl, en bleef er by. (Uważałem więc moje: juffrouw za właściwe i pozostałem przy tym; Ik vond myn: juffrouw dus wèl – Uważałem więc moje: juffrouw za właściwe, en bleef er by – i pozostałem przy tym).
Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen? (Zapytałem, dlaczego Sjaalman nie zgłosił się do mnie, żeby odebrać swoją paczkę?; Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen – Zapytałem, dlaczego Sjaalman nie zgłosił się do mnie, żeby odebrać swoją paczkę?) Ze scheen er van te weten, en zei, dat zy op-reis waren geweest, en wel naar Brussel. (Wyglądała na świadomą tego i powiedziała, że byli w podróży, a mianowicie w Brukseli; Ze scheen er van te weten – Wyglądała na świadomą tego, en zei, dat zy op-reis waren geweest – i powiedziała, że byli w podróży, en wel naar Brussel – a mianowicie w Brukseli). Dat hy daar voor de Indépendance gewerkt had, maar dat hy er niet had kunnen blyven, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen. (Że pracował tam dla „Indépendance”, ale nie mógł tam zostać, ponieważ jego artykuły były powodem, dla którego gazeta była tak często odrzucana na francuskich granicach; Dat hy daar voor de Indépendance gewerkt had – Że pracował tam dla „Indépendance”, maar dat hy er niet had kunnen blyven – ale nie mógł tam zostać, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen – ponieważ jego artykuły były powodem, dla którego gazeta była tak często odrzucana na francuskich granicach). Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen… (Że wrócili do Amsterdamu kilka dni temu, ponieważ Sjaalman miał tu dostać pracę…; Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren – Że wrócili do Amsterdamu kilka dni temu, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen – ponieważ Sjaalman miał tu dostać pracę…)
Zeker by Gaafzuiger? vroeg ik. (Na pewno u Gaafzuigera? – zapytałem; Zeker by Gaafzuiger? – Na pewno u Gaafzuigera? vroeg ik – zapytałem).
Ja, dat was het! (Tak, to było to!; Ja, dat was het! – Tak, to było to!) Maar dit was tegengeloopen, zeide zy. (Ale to się nie udało, powiedziała; Maar dit was tegengeloopen – Ale to się nie udało, zeide zy – powiedziała). Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf. (Cóż, wiedziałem o tym więcej niż ona sama; Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf – Cóż, wiedziałem o tym więcej niż ona sama). Hy had de Aglaia laten vallen, en was lui, pedant en ziekelyk…precies, dáárom was hy weggejaagd. (Upuścił Aglaia, był leniwy, pedantyczny i chorowity… dokładnie dlatego został wyrzucony; Hy had de Aglaia laten vallen – Upuścił Aglaia, en was lui, pedant en ziekelyk – i był leniwy, pedantyczny i chorowity, precies, dáárom was hy weggejaagd – dokładnie dlatego został wyrzucony).
En, ging ze voort, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou, en misschien wel juist naar my toe was, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had. (I dodała, że z pewnością w najbliższych dniach przyjdzie do mnie, a może nawet właśnie do mnie przyszedł, aby zapytać o odpowiedź na prośbę, którą do mnie skierował; En, ging ze voort – I dodała, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou – że z pewnością w najbliższych dniach przyjdzie do mnie, en misschien wel juist naar my toe was – a może nawet właśnie do mnie przyszedł, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had – aby zapytać o odpowiedź na prośbę, którą do mnie skierował).
Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou, maar dat hy niet moest schellen, want dit is zoo lastig voor de meid. (Powiedziałem, że Sjaalman powinien przyjść, ale nie powinien dzwonić, bo to jest tak uciążliwe dla służącej; Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou – Powiedziałem, że Sjaalman powinien przyjść, maar dat hy niet moest schellen – ale nie powinien dzwonić, want dit is zoo lastig voor de meid – bo to jest tak uciążliwe dla służącej). Als hy wat wachtte, zei ik, zou de deur wel eens opengaan, als er iemand uit moest. (Jeśli trochę poczeka, powiedziałem, drzwi mogą się otworzyć, gdy ktoś będzie wychodził; Als hy wat wachtte – Jeśli trochę poczeka, zei ik – powiedziałem, zou de deur wel eens opengaan – drzwi mogą się otworzyć, als er iemand uit moest – gdy ktoś będzie wychodził). En toen ging ik heen, en nam myn bruidsuikers weer mee, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet. (A potem poszedłem i zabrałem ze sobą moje cukierki weselne, bo szczerze mówiąc, nie podobało mi się tam; En toen ging ik heen – A potem poszedłem, en nam myn bruidsuikers weer mee – i zabrałem ze sobą moje cukierki weselne, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet – bo szczerze mówiąc, nie podobało mi się tam). Ik voelde me niet op myn gemak. (Nie czułem się swobodnie; Ik voelde me niet op myn gemak – Nie czułem się swobodnie). Een makelaar is toch geen kruier, dunkt me, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie. (Makler nie jest przecież tragarzem, myślę, i twierdzę, że wyglądam przyzwoicie; Een makelaar is toch geen kruier – Makler nie jest przecież tragarzem, dunkt me – myślę, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie – i twierdzę, że wyglądam przyzwoicie). Ik had myn jas met bont aan, en toch zat ze daar zoo eenvoudig, en praatte zoo kalm met haar kinderen, alsof ze alleen was. (Miałem na sobie futrzaną kurtkę, a ona siedziała tam tak prosto i rozmawiała tak spokojnie ze swoimi dziećmi, jakby była sama; Ik had myn jas met bont aan – Miałem na sobie futrzaną kurtkę, en toch zat ze daar zoo eenvoudig – a ona siedziała tam tak prosto, en praatte zoo kalm met haar kinderen – i rozmawiała tak spokojnie ze swoimi dziećmi, alsof ze alleen was – jakby była sama). Bovendien ze scheen geschreid te hebben, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen. (Ponadto, wydawało się, że płakała, a nie mogę znieść niezadowolonych ludzi; Bovendien ze scheen geschreid te hebben – Ponadto, wydawało się, że płakała, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen – a nie mogę znieść niezadowolonych ludzi). Ook was 't er koud en ongezellig – zeker omdat de boel weggehaald was – en ik houd veel van gezelligheid in een kamer. (Było tam również zimno i nieprzyjemnie – zapewne dlatego, że cały dobytek został zabrany – a ja bardzo lubię przytulność w pokoju; Ook was 't er koud en ongezellig – Było tam również zimno i nieprzyjemnie, zeker omdat de boel weggehaald was – zapewne dlatego, że cały dobytek został zabrany, en ik houd veel van gezelligheid in een kamer – a ja bardzo lubię przytulność w pokoju). Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet. (Wracając do domu, postanowiłem jeszcze raz przyjrzeć się sprawie z Bastiaansem, ponieważ nie lubię wyrzucać nikogo na ulicę; Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien – Wracając do domu, postanowiłem jeszcze raz przyjrzeć się sprawie z Bastiaansem, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet – ponieważ nie lubię wyrzucać nikogo na ulicę).
Nu volgt de eerste week van Stern. (Teraz nadchodzi pierwszy tydzień Sterna; Nu volgt de eerste week van Stern – Teraz nadchodzi pierwszy tydzień Sterna). Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt, dat my niet bevalt. (Oczywiście, że jest tam wiele rzeczy, które mi się nie podobają; Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt – Oczywiście, że jest tam wiele rzeczy, dat my niet bevalt – które mi się nie podobają). Maar ik moet me houden aan artikel twee, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden. (Ale muszę trzymać się artykułu drugiego, a Rosemeyerowie to zaakceptowali; Maar ik moet me houden aan artikel twee – Ale muszę trzymać się artykułu drugiego, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden – a Rosemeyerowie to zaakceptowali). Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet. (Myślę, że chwalą Sterna, ponieważ ma wujka w Hamburgu, który handluje cukrem; Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken – Myślę, że chwalą Sterna, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet – ponieważ ma wujka w Hamburgu, który handluje cukrem).
Sjaalman was er inderdaad geweest. (Sjaalman rzeczywiście tam był; Sjaalman was er inderdaad geweest – Sjaalman rzeczywiście tam był). Hy had Stern gesproken, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd, die hy niet begreep. (Rozmawiał ze Sternem i wyjaśnił mu kilka słów i spraw, których nie rozumiał; Hy had Stern gesproken – Rozmawiał ze Sternem, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd – i wyjaśnił mu kilka słów i spraw, die hy niet begreep – których nie rozumiał). Die Stern niet begreep, meen ik. (Których Stern nie rozumiał, mam na myśli; Die Stern niet begreep, meen ik – Których Stern nie rozumiał, mam na myśli). Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi: Last & Co, Lauriergracht, No 37. (Proszę teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdziałów, a potem obiecuję znowu coś bardziej solidnego ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, nr 37; Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten – Proszę teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdziałów, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard – a potem obiecuję znowu coś bardziej solidnego, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi – ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht, nr 37).
Rozdział 5: Podróż do Lebak
Vyfde hoofdstuk
Er was des morgens te tien ure een ongewone beweging op den grooten weg die de afdeeling Pandeglang verbindt met Lebak. (O dziesiątej rano na głównej drodze łączącej oddział Pandeglang z Lebak panował niezwykły ruch; des morgens – rano, ongewone beweging – niezwykły ruch, grooten weg – główna droga, afdeeling – oddział, verbindt – łączy, Lebak – Lebak).
‘Groote weg’ is misschien wat veel gezegd voor 't breed voetpad dat men, uit beleefdheid en by-gebrek aan beter, de ‘weg’ noemde. (‘Groote weg’ to być może za dużo powiedziane na szeroką ścieżkę, którą z grzeczności i braku lepszego, nazywano drogą; groote weg – wielka droga, breed voetpad – szeroka ścieżka, beleefdheid – grzeczność, by-gebrek – brak, weg – droga).
Maar als men met een vierspannig rytuig vertrok van Serang, de hoofdplaats der residentie Bantam, met het voornemen zich te begeven naar Rangkas-Betoeng, de nieuwe hoofdplaats van 't Lebaksche, kon men nagenoeg zeker zyn, te-eeniger-tyd daar aantekomen. (Ale jeśli ktoś wyruszył czterokonnym powozem z Serang, głównej miejscowości rezydencji Bantam, z zamiarem udania się do Rangkas-Betoeng, nowej głównej miejscowości Lebak, można było być niemal pewnym, że tam się dotrze; vierspannig rytuig – czterokonny powóz, vertrok – wyruszył, hoofdplaats – główna miejscowość, residentie – rezydencja, voornemen – zamiar, zich te begeven – udać się, nagenoeg zeker – niemal pewnym, te-eeniger-tyd – prędzej czy później, aantekomen – dotrzeć).
't Was dus een weg. (To więc była droga; weg – droga).
Wel bleef men gedurig steken in den modder, die in de Bantamsche laaglanden zwaar, kleierig en klevend is, wel was men telkens genoodzaakt de hulp interoepen van de bewoners der naastby gelegen dorpen – ook al waren ze niet zéér naby, want de dorpen zyn niet menigvuldig in die streken – maar als men er dan eindelyk in geslaagd was, een twintigtal landbouwers uit den omtrek by-een te krygen, duurde het gewoonlyk niet zeer lang, voor men paarden en wagen weder op vasten grond had gebracht. (Często grzęźliśmy w błocie, które na nizinach Bantam jest ciężkie, gliniaste i kleiste, często byliśmy zmuszeni wzywać pomoc mieszkańców pobliskich wiosek – nawet jeśli nie były one bardzo blisko, bo wioski w tych okolicach są rzadkie – ale kiedy w końcu udało się zebrać około dwudziestu rolników z okolicy, zazwyczaj nie trwało długo, zanim konie i wóz zostały z powrotem na twardym gruncie; gedurig steken – często grzęznąć, modder – błoto, Bantamsche laaglanden – niziny Bantam, zwaar – ciężki, kleierig – gliniasty, klevend – kleiste, telkens genoodzaakt – często zmuszeni, hulp interoepen – wzywać pomoc, naastby gelegen dorpen – pobliskie wioski, menigvuldig – liczny, streken – okolice, twintigtal landbouwers – około dwudziestu rolników, omtrek – okolica, by-een te krygen – zebrać, gewoonlyk – zazwyczaj, zeer lang – bardzo długo, paarden en wagen – konie i wóz, weder – ponownie, vasten grond – twardy grunt, gebracht – przyniesiony).
